TTB’den İklim Kanunu açıklaması

AKP milletvekillerinin imzasını taşıyan "İklim Kanunu Teklifi", 26 Şubat’ta Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Çevre Komisyonu’nda kabul edildi.

Ekoloji örgütlerinin geri çekilmesini talep ettiği teklifte, "Adil geçiş", "Birincil piyasa", "Denkleştirme", "Emisyon Ticaret Sistemi (ETS)", "Gömülü sera gazı emisyonları" ile "Gönüllü karbon piyasaları", "İklim adaleti" gibi tanımlar yer alıyor.

Teklif ile ilgili bugün açıklama yapan Türk Tabipleri Birliği (TTB) de “halk sağlığını hiçe sayan” kanun teklifinin geri çekilmesini talep etti.

TTB’nin açıklaması özetle şöyle:

“Türkiye’nin ilk İklim Kanunu teklifi, 21. yüzyılın en büyük halk sağlığı krizlerinden biri olan iklim değişikliğini görmezden gelerek, halkın yaşam hakkını piyasanın insafına terk etmektedir. Bilim insanları ve sağlık örgütleri yıllardır iklim krizinin ölümcül etkilerine dikkat çekmektedir.

“İklim değişikliği, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 21. yüzyılın en büyük sağlık tehdidi olarak görülüyor. Bilimsel çalışmalar gösteriyor ki, iklim değişikliği yaşam alanlarımıza ve yaşamlarımıza telafisi imkansız zararlar vermeye başladı ve gerekli adımlar atılmadığı müddetçe bu zararlar her geçen gün artmaya devam edecek. İklim krizi ile birlikte, insan sağlığı, hem aşırı hava olayları, yükselen sıcaklıklar ve artan hava kirliliği nedeniyle doğrudan, hem de sağlığın önemli belirleyicileri olan gıdaya erişim, suya erişim, barınma koşullarında yaşanacak değişimler nedeniyle dolaylı olarak etkilenecek. DSÖ tarafından 2030-2050 yılları arasındaki 20 yıllık süreçte, iklim değişikliğinin her yıl 250 bin erken ölüme neden olacağı öngörülüyor.

‘İklim Kanunu Teklifi’ TBMM'de kabul edildi

27 Şubat 2025

Talepler

“Kamu yararına çalışan sağlık meslek örgütleri olarak, halk sağlığını hiçe sayan kanun teklifinin geri çekilmesini ve aşağıdaki temel noktaları içeren yeni bir kanun hazırlanmasını talep ediyoruz:

1. Kanunun Önceliği Halk Sağlığı Olmalı ve Sağlık Sistemi İklim Krizine Dirençli Hale Getirilmelidir - İklim değişikliğinin halk sağlığı üzerindeki etkileri göz ardı edilmemeli, kanun teklifine halk sağlığını temel alan politikalar eklenmelidir.
2. İklim Krizinin Derinleşmesinin Önlenmesi ve Hava Kalitesinin İyileştirilmesi İçin Somut Hedefler Tanımlanmalıdır - Türkiye, dünyanın en fazla sera gazı salan ülkelerinden biri haline gelmiştir. Son sekiz yıldır en çok sera gazı üreten ilk 20 ülkenin arasında yer almaktadır. Öte yandan hava kirliliği nedeni ile Türkiye’de yılda 70 bine yakın ölüm yaşanmaktadır; bunların yarıdan fazlası kömür ve petrol gibi fosil yakıtlardan kaynaklanmaktadır. Ancak kanun teklifi, sera gazı salımları ya da fosil yakıt tüketimi hakkında herhangi bir sınırlayıcı ulusal hedef koymamakta; sera gazı salımlarını alınıp satılacak bir meta haline getirerek ihtiyaç duyulan azaltımı piyasa güçlerine bırakmaktadır.
3. "Tek Sağlık" İlkesi Benimsenmelidir - İnsanların, doğanın ve tüm canlıların sağlığı bir bütündür. Sağlıkçılar olarak, sağlık politikalarının ekosistem sağlığından ayrı düşünülemeyeceğini vurguluyoruz.
4. İklim Adaleti Sağlanmalıdır - İklim değişikliği en çok yoksulları, emekçileri, çocukları, yaşlıları, kadınları, LGBTİ+’ları, göçmenleri ve iklim değişikliği karşısında kendini koruyamayacak olan diğer dezavantajlı grupları vuracaktır. Kanun teklifi, iklim adaleti kavramını dar bir tanımla geçiştirmekte; adaleti sağlayacak politikalar teklifte yer almamaktadır.
5. Adil Geçiş İklim Kanununun Hedeflerinden Biri Olarak Tanımlanmalıdır - “Adil Geçiş” kavramı da tıpkı “İklim Adaleti” gibi kanun teklifi metninin tanımlamalar bölümüne salt bir tanım olarak sıkıştırılmış ancak katılımcı yapılanması, politikaları, finansmanı olan somut bir ulusal mekanizmadan yoksun bırakılmıştır.

“Bu kanun teklifi, mevcut haliyle halkı korumaktan uzaktır ve iklim krizini sadece sermaye dostu piyasa mekanizmalarına indirgemektedir. Bizler, sağlıklı bir gelecek için mücadele eden sağlık emekçileri olarak, iklim krizine karşı toplumcu, adaletli ve bilimsel temellere dayalı bir İklim Kanunu’nun hayata geçirilmesi için mücadele edeceğiz. İklim krizinden en çok etkilenecek olan halk sağlığı, sermayenin ve piyasa mekanizmalarının insafına bırakılamaz; toplumcu politikalarla güvence altına alınmalıdır!

“TBMM’yi doğa ve toplum sağlığını öncelik olarak alan, bilimsel temelli, kapsayıcı, azaltım ve uyum için somut hedefleri ve politikaları olan bir İklim Kanunu’nu bilim insanları, meslek örgütleri, sendikalar ve sivil toplum kuruluşları ile birlikte hazırlamaya çağırıyoruz.” (TY)