Roj TV, Fransız uydu şirketi Eutelsat yayını durdurduğu 22 Ocak'tan beri sadece internet üzerinden izlenebiliyor.
Peki 1995'ten beri isim değiştirerek bugüne gelen Roj Tv, Kürtler için ne ifade ediyor?
Eğitmen Gülnaz Kaya, Roj TV'nin babaannesi, annesi ve kendisi için ne anlama geldiğini şöyle anlatıyor:
"Babaanneme televizyonda izlediklerini saatlerce tercüme etmek zorunda kalırdım. Bazen anlayamayınca oturup ağlardı. İşte Türkçe bilmeyen bu kuşak için anlayabildiği ve kendisini tanımlayabildiği dilde televizyon izleyebilmesi çok önemli. Babaannem En çok kısa skeçleri izlemeyi ve müzik dinlemeyi severdi. Annem ve babamı için ise Roj TV, gündemde ne olduğunu öğrenmek için bir haber kaynağı. Benim için de öyle."
"İzlemesem de açık durur"
Barış annesi Havva Kıran, Med TV'den önce hiç televizyon izlemediğini söylüyor.
"Roj TV'yi izlemesem de o sabahtan akşam yatana kadar açık durur. Dilimiz, gözümüz, kulağımız, her şeyimizdir. Derdimizi anlatan, bizi gören tek bir kanalımız vardır; onu da kapatıyorlar. TRT Şeş bizi anlatmaz, o yüzden televizyonda kayıtlı bile değildir. Şimdi çocuklardan öğrendim, haber başlayınca ROJ'u internetten izliyorum."
Özgür Gündem Gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin Aykol, 1995'ten beri tüm dünyada yaşayan Kürtlerin tekrardan Kürtlüğünü hatırlayarak Kürtçe yazamasa da konuşmaya başladığını söylüyor.
Aykol, Roj TV'nin öncülü Med TV ilk yayına girdiğinde birçok yerde "çanak savaşları" başladığını belirtiyor. "İnsanlar derme çatma evlerinde çanak antenle televizyonu izlemeye çalışır; ama sürekli resmi görevliler antenlerini kırarlardı. Çanaklı ev sayısı on binleri aşınca bundan vazgeçtiler."
"Herkes uydu firmalarını arıyor; ne zaman açılacak"
Yükseova Haber Genel Yayın Yönetmeni Erkan Çapraz, Roj TV'nin Türkiye'de yaşayan Kürtler için ana akım medyanın tek alternatifi olduğunu söylüyor.
"Kürtler için Türk medyası ve de kendi sesi saydıkları Roj TV vardır. Annem tek kelime Türkçe bilmediği için çocukluğumdan beri izleriz. Kürtçe yasak olduğu dönemlerde insanlar televizyonda tek bir Kürtçe şarkı dinleyemiyor, film izleyemiyorlardı. İşte bu yüzden Roj'u inanılmaz sahiplendiler.
"Her ne kadar Roj TV, PKK propagandası ile suçlansa da burada yaşanan gelişmeleri olduğu gibi aktaran tek kaynak. Ben yaygın medyada da muhabirlik yaptım; haberlerin nasıl çarpıtıldığını biliyorum. Son Uludere olayı bile bize bunu kanıtladı; Roj TV olmasa belki bu olayın üstü kapatılacaktı."
Çapraz, annesinin şu anda Roj TV'nin müzik kanalı MMC ile idare ettiğini söylüyor ama Hakkari'de herkes uydu ayarlama firmalarını arayıp sürekli "Ne zaman uydu değişecek, kanal ne zaman açılacak" diye sorduklarını söylüyor.
"Annem Quinn'i Kürt bilir"
Melike Sakin özel sektörde çalışıyor, Kürtçeyi üniversitede aldığı dersler sayesinde öğrenmiş, Roj TV'nin de faydasını görüyor.
"Salonun ortasındaki televizyonda Roj TV sürekli açıktır; diğer kanallarda bir haber görsek işin aslı ne diye tekrar Roj'u açarız. Kürtçeyi öğrenirken de hem görsel hem işitsel olara kulak dolgunluğu sağlıyordu bana. Bir kanalın haberlerine güvenmeseniz bile kapanmasına ifade özgürlüğü açısından tamamen karşıyım."
Fırat Haber Ajansı'na (ANF) yazan Perwer Yaş ise annesinin Anthony Quinn'i nasıl Kürt bildiğini şöyle anlatıyor:
"Annem en çok "Masivanê Kal" (Yaşlı adam ve deniz) adıyla gösterilen Anthony Quinn'in başrolde oynadığı filmi seviyordu. Kürtçe seslendirilen ilk sinema filmlerinden birini hazırlama heyecanıyla olacak ki neredeyse her ay bu film tekrar gösteriliyordu.
"Buna rağmen annem baştan sona filmi hiç sıkılmadan izlerdi. Türkçe filmleri yarım-yamalak çevirmekten artık kurtulmuştuk. Fakat bu kez filmin nasıl Kürtçe seslendirildiğini ve dublaj tekniğini anneme anlatamıyorduk. Sonunda bir gün 'O yaşlı adam Kürt' deyip işin içinden sıyrıldık. Anthony Quinn'i Kürt yaptığımız yıllarda 'dağ dili' kefenini yırttı."
Med TV'den Roj TV'ye
Kürtlere yönelik ilk televizyon Med TV, İngiltere lisansıyla 1995'te yayına başladı; beş yılı dolmadan "tarafsız yayıncılık ilkelerine uymadığı" gerekçesiyle 1999'da kapandı.
Med TV'nin kapanacağı anlaşıldığından henüz yayındayken Fransız lisanslı Medya TV kuruldu. Bu kanalın da ömrü beş yıllıktı, 2004'te "Med TV'nin devamı olması" nedeniyle kapandı.
Roj TV ise Mart 2004'ten beri Danimarka'dan uydu aracılığıyla Avrupa'dan Ortadoğu'ya 68 ülkede izlenebiliyor. Kürtçe'nin yanı sıra Türkçe, Arapça ve Süryanice dillerinde de yayın yapıyor. Roj TV şirketi'nin bir de MMC isimli Kürtçe müzik kanalı var.
Ağustos 2010'da Roj TV'nin kapatılması veya kamulaştırılması talebi ile Danimarka Mahkemesi'nde dava açıldı.
Mahkeme 10 Ocak'ta duruşmada Roj TV'yi PKK lehine propaganda yapmakla suçlarken, Roj TV'nin kapatılması yönündeki talebi reddederek, lisansını iptal etmedi. Mahkeme, Roj TV ile Mezopotamya Broadcasting şirketlerine, Danimarka anti terör yasasını ihlal etmekten 700 bin euro ceza kesti..
Fransız uydu şirketi Eutelsat ise Danimarka Mahkemesi'nin kararını gerekçe göstererek "terörist bir aktivite ile işbirliği durumuna düşmek istemiyoruz" dedi ve yayını durdurdu.
22 Ocak'tan beri Roj TV sadece internetten izlenebiliyor. Roj TV, yeni bir uydu üzerinden yayın yapmak için çalışmalarını sürdürdüğünü açıkladı.
Merkezi Paris'te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) yaptığı açıklamada, şirketin ifade özgürlüğünü sınırlayan bu skandal kararı karşısında çok şaşırdıklarını belirtti. (NV)