Myanmar'da (Burma) muhalif lider Aung San Suu Kyi, askeri cuntanın yedi yıllık ev hapsinden çıktı ve kendisini hapseden generallere "ulusal uzlaşma" için görüşme çağrısında bulundu.
Son 21 yılın 15'ini dış dünyayla neredeyse tüm bağlantıları kesik şekilde ev hapsinde geçiren Aung San Suu Kyi, öte yandan hapishanelerdeki 2 bin 100 siyasi tutuklu bırakılmadan ciddi bir ilerleme sağlanamayacağını belirtti.
Cumartesi günü serbest bırakılan muhalif lider, taraftarlarına seslendiği konuşmada "Her birlikte çalışmak zorundayız" dedi ve 50 yıllık askeri rejimin ardından ülkeyi tek başına demokrasiye götüremeyeceğini söyledi.
Başkent Rangun'da şimdi yasaklı olan partisi Ulusal Demokrasi Ligi'nin genel merkezinde yaptığı konuşma için 10 binden fazla insan sokakları doldurdu.
General Than Shwe'ye çağrıda bulunan Aung San Suu Kyi, "Diyalog istiyorum" dedi. İkili Birleşmiş Milletler'in aracılığıyla son kez 2002'de gizli görüşmelerde bulunmuş ardından, muhalif lider yeniden ev hapsine konulmuştu. Halk desteğinin arttığından şüphelenen cunta yönetimi, geçmişte Aung San Suu Kyi'i üç kez hapse mahkum etti.
Yeniden hapsedilmekten korkup korkmadığı sorulduğunda 65 yaşındaki Budist lider "Popülarite gelip geçici, kimsenin de bundan endişe etmesine gerek yok bence. Her zaman yeninden hapsedilme riskim var. Özel olarak istediğim bir durum değil çünkü ev hapsinde serbestken çalışabileceğinizin çok azını yapabiliyorsunuz" dedi.
Ülkede geçen hafta yapılan seçimlerde hile ve zor kullanımı iddialarıyla birlikte cuntacıların partisi kazandı. Aung San Suu Kyi'nin aday olması engellendi, partisi de boykot çağrısında bulundu ve katılım sınırlı kaldı.
Yaptırımlar
Yıllar boyunca Myanmar'a uygulanan yaptırımları savunan ve destekleyen Aung San Suu Kyi'nin batılı hükümetlere bunları kaldırma çağrısında bulunabileceği belirtildi.
Yaptırımların çoğu zaman sıradan insanların hayatını olumsuz etkilediği ve askeri rejimi sıkıştırmak konusunda etkisiz kaldığı tartışılıyordu. ABD 1993'te AB de üç yıl sonra Myanmar'a ambargo uygulamaya başladı. Çin'in muhalafeti nedeniyle BM ülkeye bir yaptırım geliştirmedi.
Çin, Laos, Bangledeş ve Tayland'la sınırı olan Myanmar, 1962'deki askeri darbeden bu yana cunta yönetimi altında. Ülke 1886-1948 arasında Britanya kolonisiydi.
Yaklaşık 50 milyon nüfusa sahip olan ülkede 100'den fazla etnik grup yaşıyor.
Aung San Suu Kyi'nin babası Britanya'dan bağımsızlık görüşmelerine katılan, annesi de ardından kurulan hükümette yer alan önemli politikacılardı.
Oxford Üniversitesi'nde okudu, BM'de çalıştı. Londra Üniversitesi'nde doktorasını tamamladı. 1988'de Myanmar'a döndü ve başta mütereddit olsa da demokrasi hareketinin başına geçti.
1990 seçimlerinde Suu Kyi'nin partisi oyların yüzde 59'unu aldı ama cunta seçimi geçersiz sayarak onu ev hapsine kapattı. 1990'da Sakharov düşünce özgürlüğü ödülünü, ertesi yıl da Nobel Barış Ödülü'nü aldı. (EÜ)
* Bu haberde Guardian ve BBC'den yararlandık.
Myanmar'da son olarak 2007'de Budist rahipler ayaklanmıştı. (EÜ)