Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi (DİKASUM), erken yaşta evlendirilen 300 kadınla görüşerek "Erken Yaşta Evlilikler" raporunu hazırladı.
DİKASUM'un araştırmasına katılanlardan 13 yaşında evlendirilen, şu an 27 yaşında olan bir kadının hikayesini yayınlıyoruz:
Siz erken yaşta evliliklerle ilgili ne söyleyeceksiniz, kaç yaşında evlendiniz?
Ben 13 yaşımda evlendim zaten istemiyordum, çocuktum anneannem beni zorla verdi. Kuma üstüne gittim. Babam hayatta değildi, annem başkasıyla evlenmişti. Anneannem beni büyüttü.Biz işlere gidiyorduk, mevsimlik işçiliğe. Bir gün Manisa'dayız, üzüm toplamaya gitmişiz, anneannem geldi. Dedi ben seni vermişim. Böyle aniden ayağa kalktım şok oldum, dedim nasıl vermişsin, dedi öyle vermişim işte.
Sonra adamın biri geldi bana dedi ki, kızım senin anneannen evde mi? Ben de bilmiyordum bu adamın ilerde kocam olacağını evet dayı içerde, dedim adama. 70 yaşındaydı. Çok üzüldüm, ağladım, beni dövdüler ama beni yine de verdiler. Mesela adama söyledim istemediğimi gelinlik giymişken bile kavga çıktı. Üç sene evli kaldım onunla sonra boşandım. Bu seferde yine istemeden başka bir adama verdiler, bunu da dayım yaptı.
İlk geceni anlatabilir misin bize?
Hastaneye kaldırdılar beni. Çok kötü geçti, uzun süre hastanede kaldım. Küçücük çocuktum, ne anlarım kocadan? Zaten beni erkek çocuğu için getirmiştiler. Hep dayak, hep kavga üç yıl böyle sürdü. Bana çok kötü davranıyorlardı, kızıma süt bile veremiyordum. İlk geceden hamile kaldım zaten. Benim kızımın ayağını bebekken somyaya bağlıyorlardı. Ortalıkta dolanmasın, bir şeyleri kirletmesin, kırmasın diye. Böyle geçti işte sonraları da ayrıldık. Ben tam bunlardan kurtuldum diye sevinirken, beni yine zorla başkasına verdiler bu sefer.
İkinci evliliğinden bahseder misin?
Defalarca intihara kalkıştım ama ölmedim. İşte düşünün, hamile kalıyordum, habire düşük yapıyordum. Dayaktan düşük yapıyordum. Karakola gidiyordum yine bir sonuç alamıyordum. Bu iki yıldır durmuş dövmüyor beni. Herhalde artık aklımı kaybettiğimi gördü, o yüzden dövmüyor.
Kaç çocuğun var, eşinin yaşı kaç söyler misin?
Ben 27 yaşındayım, eşim 41 yaşında. Bu eşime de beni dayım verdi zorla. İlk evliliğimden bir kızım var, o babasında kalıyor. Bu evliliğimden de bir oğlum var. Temizliğe gidiyorum evlere, kendi ayaklarımın üzerinde durmaya çalışıyorum. Artık eşime karşılık da veriyorum, hakkımı savunuyorum. Diyorum yeter artık beynim kaldırmıyor, artık psikolojimde bozulmuş hiçbir şeyi kaldıramıyorum.
Peki çalışıyorum dedin ya, çalışmanın da etkisi oldu mu acaba eşinin üzerinde?
Belki de olabilir yani, parayı gördü ya artık sustu. Ben şimdi ona para veriyorum o da çalışıyor da ihtiyacı olduğu zaman ona veriyorum ama borca ondan geri alıyorum sonraları. Ben kıymetli oldum aslında ya işten dolayıdır bana çok iyi olmuş. Mesela geçenlerde oğlum eve geç kalmıştı, ben korktum. Eşim bana "sen kendini üzme çocuktur bir yerlerden çıkar, gelir" dedi, "ona birşey olmaz ama sen kendini üzersen sana bir şey olur, sen geri gelmezsin" dedi. Ben şok oldum yani. Aslında benim sağlık sorunlarım da var, arada düşüp bayılıyorum da. Doktorlar psikolojik olabilir diyorlar. Ben yalan söylemiyorum, gerçekten buraya gelmemin sebebi biz gördük başkaları görmesin diye. Başka kızlar çekmesin diye geldim. Benim ailemde hep küçük yaşta evlenmişler bazen düşünüyorum biz ne biçim bir aileyiz diye. Annem hiç istemedi benim evlenmemi, annem benim derdimden öldü. İnan ki erken öldü, 37 yaşında öldü.
Peki sen kızını kaç yaşında evlendirirsin?
Ben kızımı hayatta evlendirmem. Kızım ilk önce okusun, kendi ayakları üzerinde dursun, en azından bir meslek sahibi olsun. 25-26-30 yaşlarında evlensin.
Peki sen 14'ünde anne oldun, çocuk bakımını nasıl yaptın biraz anlatabilir misin?
Ben çocuğuma bakamıyordum. 14'ünde anne oldum. Onlar bakıyordu çocuğuma. Ben nerden bilirdim çocuk bakmayı? Ağlıyordu, bana diyorlardı "süt ver". Emziriyordum, kuma bana yardım ediyordu. Kumam iyiydi, hala görüşürüz. İlk evliliğimden olan kızımı hala getirir gösterir bana. Beni dövdüklerinde benim üstüme atlardı,i küçük çocuktur yapmayın, anneannesi onun boynunu bükmüş yapmayın yazıktır, diyordu. Adama diyordu, senin torunun yaşındadır utanmadın bu çocuğu getirdin! Adam 70'indeydi, kumam 55 yaşında, ben de 13 yaşındaydım.
İlk gece nasıl geçti, doğum kontrol yöntemleri hakkında bilgin var mıydı?
Doğum kontrol yöntemlerini teyzemden öğrendim. İlk gecede bilmiyordum ki zaten, gelinliğimi tutmuş ağlıyordum. Beni de götürün, diye ağladım. Sen odaya git, seni de götüreceğiz, diyorlardı. Sonrasını da bilmiyorum zaten, gözümü bir açtım, hastanedeyim.
Eşine nasıl hitap ediyordun?
Ben ilk başta ne diyeceğimi bilmiyordum. Çocukları ona baba diyordu, ben de ona baba diyordum. Hatta kumam bir gün bana kızdı. Kızım ona baba deme, o senin kocandır, dedi. Bn de dedim ne diyeyim, ona dedi ismiyle hitap et. Utandım. Dedim ki ismiyle ayıp değil midir? O babam gibi dedem gibidir. Dedi, yok o senin kocandır ayıp değildir. İsmiyle yine hitap edemiyordum. Şşşşş hoooo diye sesleniyordum. Evde bir sürü kişiyle kalıyorduk, ayrı odam yoktu. Eşim somyada yatıyordu, diğer eşi ve ben de aşağıda yatıyorduk. İki oda bir salondu. Eğer bir şey yapacaksa eşim beni çağırıyordu, orada oluyordu o iş. Ben hemen bitsin istiyordum. Hatırlamak bile bana zor geliyor, çok üzülüyorum hatırlayınca. Çok dövüyordu beni. Millet onu dolduruyordu, o da beni dolduruyordu. Hatta ben hamileyken bile tarlaya çapaya giderdim. Yani çok çektim.
"İlk evliliğim 2-3 yıl sürdü" dedin nasıl bitti?
Gelini benim saçımı kesti kökünden. Ben artık işkencelere dayanamıyordum. Düşünün, gelini bırakmıyordu banyo yapayım. İnekleri vardı, kızıma bir bardak süt vermiyordular. Artık çaylara ekmek doğruyordum, kızıma veriyordum. Çok çektim allaha her gün dua ediyordum bitsin diye. Kocam diyordu, ölsen de boşanma yok. Bir gün adam geldi dedi ki, kızım daha bir yaşındaydı, toparlan seni bırakıyorum , boşuyorum. Bir taraftan seviniyorum, bir taraftan da ağlıyordum kızımı vermezler diye. Vermediler de. Hep o gelini yüzünden bana eziyet ediyordu. Bizim köyde bir dayı vardı bana bir gün sigara ikram etti, ben de sigarayı aldım elinden. Meğer namusmuş, başka bir adamdan sigara almak ayıpmış, olmazmış. Gelini görmüş ve adama söylemiş. Adam da beni boşadı. Kızı ve gelini bana çok çektirdiler, ama kumam öyle değildi. O merhametliydi.
İkinci eşinle nasıl tanıştın?
İkinci eşimle, dayımlar aynı avluda oturuyorlardı. Beni istediler yeni boşanmıştım ama dayım zorla verdi beni. Eşim de dayımı kandırdı, marangoz dükkanım var, dedi. Halbuki çek çek arabası vardı, esrar, hap kullanıyordu, beni dövüyordu, kendine jilet atıyordu, kendini kaybediyordu. Kendi ailesini bile dövüyordu. Çok şükür şimdi iyi. İki yıldır ben de artık delirdim, ona bağırıp çağırıyorum diyorum üstüme gelirsen seni öldürürüm diyorum, çalışıyorum da, iyidir yani. Bu işleri de ben kendim buldum zaten daha iyi hissediyorum kendimi kendi paramı kazanıyorum sabah gidip akşam geliyorum. (ÇT)