Spinoza diyor ki "Umut olmadan kaygı, kaygı olmadan da umut olmaz..."
Bize kötü gibi görünen dünya hakkında Deleuze, Cinema 2: The Time image, 2009:166 şunları kelimelere işliyor;
“ ...Artık bu dünyaya inanmıyoruz. Başımıza gelen aşk ve ölüm gibi olaylara bile inanmıyoruz, sanki bizi biraz ilgilendiriyorlar.. Sinemayı yapan biz değiliz, bize kötü bir film gibi görünen dünyadır. .. Dünyaya olan inancımızı yenilemek işte modern sinemanın gücü budur.. Bu dünyaya inanmak için nedenlere ihtiyacımız var...”
Herkes bir umut, yeni bir yol, yeni bir arayış daha iyi bir hayat daha iyi bir gelecek için düşüyor, göç yollarına.. Peki bu yeni hayatta nelerle karşılaşıyorlar, kaygılı ama umutlu.. Spinoza’nın dediği gibi umudu besleyen kaygı..
Bugünkü hikayenin kahramanı Mert Alparslan, 27 yaşında. Pandemi sonrası hayat planını İngiltere üzerine kurgulayarak Londra’ya geliyor.
“Herkes doğduğu yere ait İtalyan’da arada kalıyor; bende”
Kendisine soruyorum, Mert Alparslan kimdir?
27 yaşında Ankara doğumluyum Türkiye’de turizm sektöründe iş yerim vardı pandemi sonrası Londra’da lojistik üzerine yine kendi işimi yapıyorum.
“Pandemi sonrası Türkiye şartlarında artık bir işim yoktu”
Ne zaman geldin? Bu hikaye nasıl ve neden başladı?
2020’nin Aralık ayında geldim. 2020 de pandemi başlamadan önce gelmeye karar vermiştim, pandemiden sonra isteğim arttı. Türkiye şartlarında artık bir işim yoktu. İngiltere’ye gidersem burada da sıfırdan başlayacağımı bildiğim için yeni sayfamı Birleşik Krallık’ta açmaya karar verdim.
O günden bugüne hayatında neler değişti? Neleri fark ettin? Burası sana ne öğretti?
Öncelikle ben değiştim. Fikirlerim, duygularım, düşüncelerim beynimin içinde ters takla attı ve yerine oturmaya çalışıyorlar hala değişiyorum. Buraya çok uygun bir yaşam biçimim olduğunu gördüm. Ne kadar cesur olduğumu fark ettim. Vucüdumu beynimi düşüncelerimi kendimi öğrenmemi sağladı ve sağlıyor.
Dönmek senin için ne ifade ediyor?
Hızlı fikir değiştirmek gibi bir sonuca ulaşmadan yarı yolda bırakmak; ama zirvede bırakmayı iyi bilmek gerekir.
“Ekonomik her şeye şaşırdım”
En şaşırdığın olaylar?
Tekli su ve bira satılmıyor. Çünkü maddi olarak bir değeri yok 6 tanesi bir araya gelince para ediyor. Yani ekonomik her şeye şaşırdım.
Peki özlemi nasıl tanımlayabilirsin?
Arada bir bastıran en yoğun duygu. Özlemle birlikte alışkanlık geliyor bence vucüdun her akşam arkadaşlarınla buluşmaya hazır ama etrafında böyle bir ortam olmadığının farkında değil ama düşüncelerde bunu biliyosun.
Arada kalmak sana ne ifade ediyor?
Herkes doğduğu yere ait İtalyanda arada kalıyor bende kalıyorum; çünkü 25 yıl boyunca gördüklerimle burada gördüklerim farklı şeyler.
Türkiye’ye gittiğinde ne hissediyorsun özellikle ilk gidişindeki his neydi, peki buraya ilk geldiğindeki his?
Ünlülük hissi. Yani ünlü olmadığım için bilmiyorum ama sanırım böyle bir şey herkes seni görmek istiyor ve paran var bence ünlülüğün karşılığı bu.
Gitmek mi? Kalmak mı?
Sabretmek; gitmeninde kalmanında zamanı var.
Burada kendini 2. sınıf vatandaş olarak hissettiğin oldu mu?
Hissetmeme gerek yok kimse söylemese bile ben kendi içimden buralı olmadığımı burda doğmadığımı biliyorum ama zaman geçtikçe buralı olduğumu hissetmiyorum. İnsanlar bazen hissettirmiş olabilir ama çok gelip geçici durumlar.
Türkçe konuşma, yeme-içme ihtiyacı duyuyor musun?
Evet, Türkçe konuşma ihtiyacı çok oluyor her ne kadar dili bilsen de bir yerde tıkanıyor düşüncelerin. Türkçe’de denizde sörf yapar gibiyim İngilizcede kolluklarda havuza girmişim gibi bir his var.
Türkiye’ye olan bakış açın değişti mi? Ne gibi farklılıklar görüyorsun?
Evet değişti tabi önceden içinde yaşıyordum şimdi dışarıdan bakıyorum o yüzden daha objektif oldum. Sandığımız gibi bir yer değilmiş Türkiye daha güzel ama daha önemsiz en büyük fark bu içeriden çok daha önemli gibi geliyor. Türkiye’yi yurtdışında yaşamış biri yönetebilir daha farklı bir bakış açısı sağlayacaktır belki de eksiklik bu.
Kendini buraya ait hissediyor musun?
Yavaş yavaş evet ama bunun için hatrı sayılır bir süre geçmesi gerekiyor.
“Sen aynısın etrafındakiler değişiyor”
Göç sence ne demek? ve Göç-menlik ?
Taşınma aslında ama bunu sadece büyük çaplı yapıyorsun sen aynısın etrafındakiler değişiyor sende buna uyum sağlamakla kendin olmak arasında kaldığın nokta göçmenlik.
Yabancı arkadaşların ve Türkiyeli arkadaşlarınla geçirdiğin vakitlerde farklılıklar var mı ya da aynılıklar?
Tabi ki en basitinden benim içten söylediğim bir şarkının en can alıcı yerini anlamadığı zaman aramıza ufak bir sınır girmiş oluyor ama onlarla da farklı bilgi tecrübe devreye giriyor hatta bence bunlar daha güzel geliyor.
Aynı olan şeyde kesinlikle insan oluşumuz ve bunun sonunda erkek ilişkileri dünyanın neresine gitsen kesinlikle aynı kadınlar içinde aynı olduğunu düşünüyorum.
Buradaki yaşam koşullarını nasıl görüyorsun?
1. Sınıf ve kaliteli en kötü koşullarda bile belli bir hayat standartın var bu güzel.
“Ben değiştim bu da her şey demek oluyor”
Buraya geldiğin için hayatında neler değişti?
Ben değiştim bu da her şey demek oluyor hayata baktığım açılar değişti yeni açılar eklendi bazıları unutuldu çok şey değişti. Bir yandanda çocukluğumu yaşıyorum burada eski Türkiye var aslında benim için.
Neler bilmiyordun, neler öğrendin?
Herkese bildiği konu üzerinden her şeyi çekinmeden sorabileceğimi öğrendim
Burada gördüğün Türkiye algısı nasıl?
Diğer ülkelerden iyi durumda olduğumuzu net bir şekilde söyleyebilirim ama insanlar genelde nötrler yani biliyor Türkiye’yi ama bir fikri yok herkesin her ülkeyle ilgili doğal olarak olmadığı gibi. Ama bilende çok gelende çok o yüzden rahatım bu konuda
Ruhun ve kalbinde burada mı? Ne düşünüyorsun bu konuda?
Ruhum ve ben kesinlikle burada ama kalbim Türkiye’de.
“Her şeye rağmen mutlu olabileceğin bir hayat var burada”
Deneyimlerinden eklemek istediklerin?
Her şeye rağmen mutlu olabileceğin bir hayat var burada ve her zaman var ben bugün buradayım burada hayat akıp gidiyor ben yarın giderim kalırım bu hayat burada yine böyle devam eder gider benlik pek bir şey yok aslında :)
2013 bianet stajyeri. Lisans ve yüksek lisans eğitimini gazetecilik ve iletişim bilimleri alanında tamamladı. 2014- 2018 arasında Türkiye’de iş deneyimleri edindikten sonra 2018’den beri İngiltere’de,...
2013 bianet stajyeri. Lisans ve yüksek lisans eğitimini gazetecilik ve iletişim bilimleri alanında tamamladı. 2014- 2018 arasında Türkiye’de iş deneyimleri edindikten sonra 2018’den beri İngiltere’de, eğitim ve iş deneyimlerine orada devam ediyor. İnternet gazeteciliği, dijital marketing alanında uzmanlaştı. Alanda Ulusal ve uluslararası kitap , bilimsel makale çalışmaları ve projeleri bulunuyor. Bağımsız internet gazetecilik faaliyetlerini YoldaTV youtube ve instagram hesapları üzerinden de yapmaya çalışıyor.
Yaşadığımız günlerin iç açıcı tarafları can sıkan taraflarından ağır basıyorsa bilin ki umutlu omak zorundayız demektir.
Kendini aydın ve sanatçı konumunda sayanlardan ziyade, sıradan insanlarda gördüğümüz beklenmedik çıkışların daha umut verici olduğunu düşünüyorum- hatta bütün teorileri sarsma pahasına...Geçmişteki tahminlerin ötesinde alışılmamış, çoktandır yaşamadığımız tepkisel sosyal bir atakla karşı karşıyayız şimdi.
Son bir aydır olanlar da gösteriyor ki bundan sonra toplumsal taban diye isimlendirdiğimiz, içini tam göremediğimiz kitlesel güç, bilmediğimiz ya da henüz adını koyamadığımız bir momenti yakalamış durumda.
Bunun olacağını kestiremeyenlerin şaşkınlığı ise başka anlamları çağrıştıracak şekilde kitlelere artık çıktıkları yolun doğruluğunu öğretiyor.
Bu da yanılgıların tazelenmiş yargılarla yer değiştirdiği anlamına geliyor. Toplumdaki ilginç dayanışma örneklerinde gördüğümüz canlılık bunu gösteriyor.
Benim gözden kaçırmamak adına belirtmek istediğim, aslında işin teorisini akademisyenlere bırakmak istediğim bir kaç husus var.
İllki şu: Eskiden olsa CHP, sosyal bir patlama yaratacak ciddi gerginlikler olduğunda tabanını sokaklara dökecek bir tepkiden oldum olası kaçınırdı. CHP 'nin o tanıdık malum paradigması (müesses nizamın korunması) böyle durumlarda aman "düzen bozulmasın" kaygısını her şeyden önde tutardı. Şimdi bu sınır aşıldı.
Yerel seçim
Nedenlerine girmeyeceğim ama sonuçta bütün meseleyi düzen bozucu görünmemek olarak anlayan bir muhalefet tarzı ile çözmeye çalışmak bu gün tarihe gömüldü. Çünkü başka türlü olmuyor. Hatırlayın, artık CHP sokakta, eylem alanında, tarlada, traktör üstündedir.
Yerel seçim galibiyetinden sonra kazandığı moral ile ikidara barış elini uzatan CHP gitmiş, tabanının tepkisine kulak veren, toplumsal tepkileri parti, dünya görüşü farkı gözetmeksizin ömemseyen birliştirci bir iradenin önünü açan, hatta eylemlerin meşruluk sınırlarını güvence altına alacak şekilde disiplini sağlayan, kürsü siyasetinden eylemlik siyasetine evrilen bir parti olarak göz dolduran bir CHP gelmiştir yerine.
Ortadoğu politikaları
Bu başka deyişle CHP şimdi eylem üzerinden iktidara yürüyen güçlü bir alternatif çözüm sayılırken kendi içinde örgütsel dönüşümü de sahici sınırlar içinde oluşturacak bir bilinç ve öngörü potansiyeline sahiptir. İkinci önemli husus budur.
Kendisine umut bağlayan tabanın çok seslilik içinde şekillenmiş irade biçimi parti içinde halka yakın bir duruşun tohumlarını ekecektir kaçınılmaz olarak.
Parti içine bu durum kamucu bir zihniyetin siyasal ilkelere de yansıyan yeni program açılımı olarak canlanacaktır.
Üçüncü olarak ise şu: Ortadoğu ve Suriye'deki yeni oluşumların iç siyasette dolaylı yoldan yarattığı fırsatları kullanmak adına iktidarın yeni rol alışları, bilindiği üzere PKK'nın silah bırakmasına varan bir dinamiği de ateşlemiştir.
Bu değişimin Cumhur İttifakı ile ona uyumlu yaklaşan kürt tarafı arasında başlattığı diyalag süreci, taşıdığı risklere rağmen bundan sonra istismar edilmeye müsait "PKK Terörü" konusunu gündemden en azından şimdilik çıkarmışa benzemektedir.
Bunun ise hem Türkiye Kürt siyasetinde hem de CHP eksenli demokratik muhalefet üzerinde çok yönlü etkileri olacaktır.
Bir kere bu durum, Cumhur İttifakının gözünde demokrasi ve özgürlüğü savunan muhalefetin kürtlerle bağını koparmasına yol açabileceği gibi-ki iktidar kanadındaki asıl hesabın bu olduğunu düşünüyorum- tam tersine, Kürtlerin barışma ve anayasal temelde eşit vatandaşlık istekleri üzerine yaşatmaya çalıştıkları mücadele ile CHP'nin destekleyeceği yeni bir demokratik ittifaklaşma sürecini de zorlayacaktır.
Bütün bu olasılıkları önümüzdeki günlerde daha kapsamlı olarak tartışacağız. Son olarak bundan sonra geriye kalacak son müşterekte birleşmenin her türlü tehdit ve düşmanlaştırma baskılarına rağmen çekilen tarihsel sancılara çare üretecek tek olumlu sonuç olacağını düşünüyorum.
24 Nisan 1915 günü İstanbul’daki Ermeni aydınları, siyasetçileri ve sanatçıları tutuklanıp, geri dönüşü olmayan bir sürgüne gönderildi.
Sonraki dönemde ise Ermeniler kitlesel olarak ölüme sevk edilerek, sürgün ve ölümler bir halkın kaderi haline geldi. Bu konuda yazılmış son derece önemli eserler vardır.
24 Nisan sadece bir anma günü değil, öğrenme, hatırlama ve daha iyi bir yaşam için mücadelenin önemini benimseme günüdür.
Bu nedenle bazı metinleri (bazen de yeniden) okumayı önerdim. Burada önerilen kitaplar, adlarını burada anamadığım diğer önemli eserlerin de okunmasına öncülük etmesi amacıyla tavsiye ettim.
Musa Dağında Kırk Gün – Franz Werfel
“Buraya nasıl geldim?” sorusunu Gabriel Bagratyan, aslında yalnızca kendi hâli için değil, bütün halkı için yöneltir.
Terry Eagleton, kitapların açılışlarını incelendiğinde (how to read literature) şu ifadeye dikkat çeker: “Edebi açılışların da kesin bir nitelik taşıdığı bir anlam vardır.” Kitabın sonunda hikâyenin bir sona kavuşması kesinlik taşırken, giriş kısmı belki de daha ağır bir sorumluluk üstlenir.
Çünkü okuyucuyu bir gerçekliğin içine götüren ve o gerçekliğin öncesinde yaşanan tüm olayları yansıtan bir başlangıç cümlesi, ancak bu kadar net sunulabilir. Bizi kendi anlattığı hikâyeye çekerken, Franz Werfel, olayların öncesini de açıklanması gereken bir konu olarak ortaya koyar. Biz 24 Nisan’a nasıl geldik?
Yıkıntılar Arasında - Zabel Yaseyan
1909 yılında Adana’da onbinlerce Ermeni’nin öldürülmesi, kendini savunmak zorunda kalan Ermenilerin mahkemelerde suçlu ilan edilmesi, Osmanlı Devleti’nin bu süreçteki rolü, failleri koruma siyaseti ve Patrikhane’nin tutumundaki değişim, Zabel Yesayan’ı bölgeye gidip tanıklığını kitaba aktarmaya yöneltir. Ezilenlerin yaşadıklarının şarkılara ve sözlü kültüre yansıması daha sık görülürken, bunların yazıya geçirilmesi çok daha sonra gerçekleşir.
Bu tür acılar, dinsel kurtuluş ve acının tanımını şekillendiren deneyimlere dönüşür. Ancak Zabel Yesayan’la birlikte, dünya tarihinde belki de ilk kez, bir katliamın neredeyse eşzamanlı olarak bir kurban tarafından böylesine detaylı ve çok yönlü aktarılmasına tanık oluyoruz.
Yani, kendi türünün ilk örneği —belki de en güçlü temsilcisi— sayılabilecek bu kitap, 1909’da yazılmıştır. 1915’e giden süreçte Adana katliamı, yaşanacakların habercisi olurken, kitlesel linç ve devlet eliyle yürütülen şiddet arasındaki ilişkiyi de gözler önüne serer.
Outcasting Armenians: Tanzimat of the Provinces - Talin Suciyan
Yakın dönemde Türkçe baskısının yayımlanması beklenen bu kitap, Osmanlı tarihçiliğinde modernleşmenin temellerinin atıldığı iddia edilen Tanzimat döneminde, gerçekte nasıl toprak gaspına giden bir sürecin yaşandığını ve Ermenilerin haklarının engellendiğini gözler önüne seren bir çalışmadır. Ermenilerin Osmanlı toplumu içindeki statü ve yaşamlarını ayrıntılı biçimde inceleyerek “ezilenlerin tarihi”ne önemli bir katkı sunar.
Osmanlı’daki Ermenilerin deneyimleriyle diğer Hristiyan ve Yahudi topluluklarının kaderleri arasındaki ortak noktaları vurgulayan eser, genellikle ihmal edilen Ermeni kaynaklarına dayanmaktadır. Bu noktada, Ermenilerin maruz kaldığı baskıların birçoğuna diğer Hristiyan ve Yahudi halkların da maruz kaldığını belirtmek gerekir.
Ayrıca 24 Nisan’ın, ilkel sermaye birikimi çerçevesinde birkaç dalga hâlinde hazırlanan bir “yok ediliş” olduğunu göstermesi açısından da dikkat çekicidir.
İstanbul’un Ermeni Amiralar Sınıfı - Hagop L. Barsoumian
Osmanlı tarihçiliğinin bir devlet anlatısı olduğunu en açık biçimde gösteren önemli eserlerden biri de bu kitaptır.
Devlet arşivleri ve resmî bakış açısıyla kaleme alınan kitaplarda tarih, ancak iktidarın izin verdiği ölçüde yazılabilir. Bu sadece akademik bir tartışma değil, çünkü buradaki tartışmalarla biçimlenmiş resmi tarih tezleri topluma dayatılmaktadır.
Hagop L. Barsoumian, bu kitabında Amiraların tarihini anlatırken, Osmanlı ekonomisinin nasıl işlediğini okuyucuya oldukça net bir şekilde aktarmaktadır. Eğer 24 Nisan’ı anlamanın yolu, onu ortaya çıkaran toplumsal koşulları ve tarihi bilmekten geçiyorsa, bu tarihi ortaya koyan en değerli kaynaklardan biri de kuşkusuz bu eserdir.
Tarih Kavramı Üzerine Tezler/Walter Benjamin
Walter Benjamin, tarih üzerine tezlerinde, ezilenlerin geleneğinin bize “olağanüstü hâl”in gerçekte kural olduğunu öğrettiğini söyler.
Devlet, tutuklamalar, cinayetler ve baskılarla geniş kitlelere karşı siyasetin yöntemlerini uyguladığında, tam da bu uyarı sayesinde durumun şaşkınlığına kapılmaktan kurtuluruz. Walter Benjamin, “Bu durum yeni değil, algınız yeni,” der gibidir bize.
Tarihin efendiler tarafından anlatılmasının karşısında, ancak ezilenlerin kendi anlatılarıyla hakikate ulaşılabileceğini de gösterir. Bu yalın gerçek, neredeyse tüm Osmanlı tarihçiliğini geçersiz kılabilecek güçtedir. 24 Nisan 1915’i anlamak için Tarih Tezlerini yeniden veya ilk kez okumayı düşünmek gerek.
Yukarı Fırat Ermenileri 1915 ve Dersim - Hovsep Hayreni / Ermeni Ulusal Demokratik Hareketi ve 1915 Soykırımı - Recep Maraşlı / Cumhuriyet’te Ermeni ve Rum Mallarının Türkleştirilmesi - Nevzat Onaran / Ermeni Soykırımı - Raymond Kevorkian
Buradaki dört farklı kitap, son derece geniş kaynakları, bilgileri ve isimleri bir araya getiriyor; birbirini tamamlayan bir bütünlük içinde okunması, toplumsal gerçekliği anlamak bakımından büyük önem taşıyor.
Bunları birlikte okumak, Dersim ve Tarihî Ermeni Platosu üzerine yoğun bir bakış sunarken, İstanbul merkezli mülk ve sermaye gaspını da hesaba katarak olayları daha kapsamlı biçimde kavramamıza yardımcı olur.
Ermeni Soykırımı adlı kitap ise bu sürecin birbirine bağlı kronolojik ve politik ilişkilerini kavrama yolunda önemli bir kaynak işlevi görüyor. İnkarın güçlü dinamiklerle ayakta tutulmaya çalışıldığı bir sistemde, bu dört kitap gerçeğe yaklaşmak konusunda bizlere büyük destek sunmaktadır. İlkel sermaye birikimi, pasif devrim ve sürekli devrim gibi kavramların, eserlerdeki kaynaklar ışığında yeniden yorumlanması ise önümüzdeki dönemin önemli bir görevi olarak okuyucusunu beklemektedir.
Paramazlar - Yetvart Çopuryan
Bu kitap, 1921 yılında İstanbul’da Ermenice basılmış orijinal bir esere dayanılarak oluşturulmuştur. İlk baskıda “Darağacında 20 Kişi” başlığıyla yayımlanan eser, özellikle dönemin siyasi ve sosyal ortamını; Ermeni devrimci hareketiyle sosyalist direnişin izlerini gün yüzüne çıkaran materyallerden derlenmiştir.
Kitap, arşiv belgeleri, gazete yazıları, tanıklık notları ve sözlü tarih gibi kaynakların bir araya getirilmesiyle hazırlanmış; orijinal metindeki dil ve üslup korunarak, Türk okurlarının anlayabileceği biçimde çevirmen Aris Nalcı tarafından aktarılmıştır.
Derleyen Yetvari Çapuryan’ın titiz çalışmaları sayesinde eser, orijinal Ermenice baskıdan edinilen materyallerin ek açıklamalar, notlar ve eklemelerle zenginleştirilmesiyle bugünkü hâlini almıştır. Bu süreç, hem kaybolmaya yüz tutmuş orijinal belgelerin korunmasına hem de Ermeni devrimci hareketi ve soykırım olaylarının daha geniş kitlelere ulaşmasına katkıda bulunmaktadır. Kahramanlık haçını Golgotha tepesine doğru sırtlamış Ermenilik kavramını Paramaz kullanırken, bu kavramı daha sonra yeniden göreceğiz.
Ermenilerin Golgothası - Krigoris Balakyan
1915’te İstanbul’da tutuklanıp ölüm yolculuğuna gönderilen rahip Krigoris Balakyan, yolda bizzat tanık olduğu katliam ve sürgünleri Ermenilerin Golgothası adlı eserinde dile getirir.
Paramaz’dan tanıdığımız kavram olan “Golgotha” Hıristiyanlıkta İsa’nın çarmıha gerildiği yeri simgeler ve bu kitapta Ermenilerin çarmıha gerildiği süreci sembolize eder. Balakyan, Osmanlı topraklarında yürütülen sistematik katliamın en dehşet verici yönlerini betimlemekle kalmaz; kendi hayatta kalma mücadelesini, rastladığı sayısız kurbanın hikâyesiyle birlikte aktarır.
Hem çağdaş tanıkların anlatılarına hem de orijinal belge ve kaynaklara dayanan bu eser, Ermeni Soykırımı’nın en çarpıcı ve detaylı tanıklıklarından biri olmuştur. (Ölüme Kıl Payı - Hampartsum Çitçiyan'ın Anıları - kitabı gibi anı kitapları, tanıklık ederek soykırımı anlatmakta)
Deliliğin Arkelojisi - Rita Soulahian Kuyumjian
Gomidas, bir başka müzik mümkündürün sembolüdür. Ermenice, Türkçe ve Kürtçe gibi şarkıları orjinal dillerinde kayıt altına tutan Gomidas’ın yerini daha sonra Muzaffer Sarısözen gibi isimlere bırakmıştır, artık şarkılar ve ezgiler çok dilli değil, uydurdukları Türkçedir. Gomidas’ın psikoloji dünyasının sınırlarında gezer iken, 1915 Soykırımında kendimizi tekrar tekrar buluyoruz.
Makaleler
Soykırım hikâyesi, bu topraklarda aynı zamanda bilhassa ninelerin hikâyesidir. Hrant Dink’in de dediği gibi “her Ermeni bir belgedir” ve gerçekliğini korumaktadır.
Mutlu insanlar birbirine benzerken, soykırım mağduru Ermenilerin mutsuzluk ve üzüntüleri kendine özgüdür. Bu nedenle, uzun soluklu okumaların yanı sıra aile hikâyelerinin anlatıldığı üç makaleyi de öneriyorum:
Kemani Sarkis Efendi’nin bu güzel şarkısı günümüzde bazı çarpıtmalara maruz kalmaktadır. Şarkının “Zulmet” kısmı “Vuslat” şeklinde değiştirilerek, uydurma yazarların adları öne sürülmekte ve 1921’de Türkiye’yi terk eden Sarkis Efendi’nin eserinin orijinali korunmamaktadır. Oysa şarkıyı aslına uygun icra etmek bile inkâr siyasetine karşı önemli bir duruş niteliği taşıyabilir.
Şevval Sam’ın sesinden, özgün metne sadık bir yorumla dinlemek isteyenler için buraya bırakıyorum.
Gomidas-Grung- Sako Ketenjian
Grung (turna), bu toprakların dini ve kültürel motiflerinde en sık rastladığımız canlılardan biridir ve Gomidas’ın şarkısında da kendine yer buldu.
.jpg)
.jpg)
