Devlet 60 Proje İçin Kaynak Arayışında
Proje için formüller
Tarımdan madenciliğe, enerjiden taşımacılığa kadar değişik konuları kapsayan projelerin bir kısmı için "hibe" bekleniyor. "Yap-işlet-devret" ve "anahtar teslim" modelleri de yabancı yatırımcıya açılan projelerin finansmanı için önerilen yöntemler.
Internet yoluyla tanıtım
Çeşitli bölgelerde yapılmaktan olan veya hayata geçirilmesi planlanan bu projeler, Devlet Planlama Teşkilatı'nın (DPT) hazırladığı bir kitapçık ve web sayfası aracılığıyla, "Dış Finansman Arayan Kamu Projeleri" başlığıyla tanıtılıyor.
DPT'nin hazırladığı 88 sayfalık kitapçık, uluslar arası kurumlara; Dünya Bankası, Asya Kalkınma Bankası, İslam Kalkınma Bankası ve Avrupa İskan Fonu'nun yanı sıra, Türkiye'nin yurtdışındaki temsilciliklerine, ticaret ataşeliklerine ve Türkiye'deki büyükelçiliklere gönderildi.
Deprem ve krizler proje azalttı
Kitapçıkta Marmara depremi ile yaşanan ekonomik krizlerin kamu yatırımlarının finansını olumsuz etkilediği, hükümetin projeye ayrılan kaynağı azalttığı vurgulandı.
Kitapçıkta verilen bilgiye göre, 5 binden fazla proje içinden, nispeten daha az öncelikli olduğu düşünülen 1002 proje tek tek ayıklandı. Kitapçıkta, alınan önlemler şöyle sıralandı:
4414 projeye 92.6 milyar dolar
* Projelerin ortalama bitiş süresi 12.5 yıldan 8.5 yıla indirildi. Böylece Türkiye'nin 2002 yılındaki kamu yatırımlarındaki portföyü, 92.6 milyar dolar tutarındaki 4414 proje ile özetlendi.
* 2001 yılında kamu yatırımlarına 36.7 milyar dolar ayırmışken, 2002 yılı için ayrılan toplam tutar 5.5 milyar dolar ve bunun 736 milyon doları dış kaynaklı borçlardan finanse edildi.
* Bu çerçevede, kamu yatırımlarının tahsisinde, bölgesel gelişmeler de göz önünde bulundurularak, ekonomik ve sosyal gelişmeyi kuvvetlendirecek eğitim, sağlık, teknolojik altyapı, şehir altyapıları, enerji ve sulamaya öncelik verilecek.
* Kalkınmada öncelikli Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Doğu Anadolu Master Planı ve bağlı projeler, Doğu Karadeniz Bölgesel Kalkınma Planı (DOKAP) ile Zonguldak Bartın-Karabük Bölgesel Projeleri ise bölge bazında öncelik tanınan projeler.
* 2001- 2005 dönemini kapsayacak olan VIII. Plan uyarınca, kamu sektörü yatırımlarının temel olarak ekonomik ve sosyal altyapı üzerinde yoğunlaşması, özel sektörün ise faaliyetlerini kamu sektörünün çekildiği alanlarda yapması teşvik edilecek.
Eskişehir'de başladı
* Eskişehir Hafif Raylı Sistem Projesi'nin finansmanı için dış kredi alındı ve kullanılmaya başlandı.
Borç vermenin riskini bilmek istiyorlar
İller Bankası eski Yönetim Kurulu Üyesi, Gazi Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Öğretim Üyesi ve Sosyal Bilimciler İktisat Grubu Üyesi Doç. Dr. Aziz Konukman, "Türkiye'nin dış borç bulabilmesi artık son derece güç. Dış borç, 1980 öncesinde olduğu gibi devletlerden devletlere değil, piyasalardan sağlanıyor. Yani sadece IMF ve Dünya Bankası'nın yeşil ışık yakması yetmiyor" dedi.
Türkiye İMF'yi tercih ediyor
Konukman şu açıklamayı yaptı:
* Uluslararası finans kuruluşlarının da derecelendirip notlarını kamuoyuna açıklaması gerekiyor.
* Piyasalardan borçlanabilmek için de piyasaların o ülkenin riskini bilmesi lazım. Uluslararası reyting kuruluşları Türkiye'nin notunu 'durağan'a çevirdi.
* Bu özellikle gelecek olan yabancı sermaye için bir soru işareti. Böyle bir ekonominin öyle ha deyince borçlanması kolay değil. Onun için de Türkiye hep Uluslar arası Para Fonu (IMF) kanalıyla borçlarını götürüyor" dedi.
Baraj ağırlıklı projeler
Söz konusu 60 proje içerisinde, Amik-Afrin (Reyhanlı Barajı ve Sulama), Akköprü Barajı Hidroelektrik Santralı, Alanya II. Etap (Baraj), Alpaslan Barajı, Hidroelektrik Santralı (1 ve 2), Cindere Barajı ve Hidroelektrik Santralı gibi baraj ve hidroelektrik santral yapım ve bakım projeleri, Denizaltı Araştırma Gemisi satın alma, kara, demiryolu inşası gibi projeler ağırlık olarak yer alıyor. (EÖ/BB/NK)