İsrailli yetkililer, kabinenin tüm Gazze Şeridi'ni ele geçirme ve Filistin topraklarında hiçbir süreyle sınırlanmaksızın kalma planlarını onayladı. Kararın uygulamaya geçmesi halinde İsrail'in Gazze'deki harekatı şeridin tamamına yayılırken çok sert bir uluslararası muhalefeti tetiklemesi bekleniyor.
İsrail Genelkurmay Başkanı'nın ordunun on binlerce yedek askeri silah altına çağırdığını duyurmasının ardından pazartesi erken saatlerde yapılan oylamada kabine Gazze'yi işgal planını onayladı.
İsrail'li iki yetkilinin açıklamalarına göre plan, ordunun Hamas'ı kesin yenilgiye uğratma ve Gazze'de tutulmakta olan rehineleri serbest bırakma hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmayı amaçlıyor. Bu plana göre yüz binlerce Filistinli Gazze'nin güneyine taşınacak. Bunun getireceği zorla yerlerinden edilmelerin zaten son derece vahim bir hal almış bulunan insani krizi daha da kötüleştirmesine yol açması kaçınılmaz.
Bir Savunma Bakanlığı yetkilisi, yeni planın ABD Başkanı Donald Trump'ın bu ay Orta Doğu'ya yapması planlanan ziyareti tamamlamasının ardından başlayacağını söyledi. Yetkili bu arada İsrail'in ateşkesi kabul etme olasılığının da olabileceğini söyledi. AP'ye bilgi veren üç yetkili de adlarının açıklanmaması koşuluyla konuştular.
Gazze'yi işgal planı neleri ima ediyor?
İsrail, on yıllar süren işgalin ardından 2005'te Gazze'den çekildikten sonra Mısır ile birlikte bölgeye abluka uygulamıştı. İsrail'in bölgeyi hiçbir süre sınırı olmaksızın yeniden işgal etmesinin, yalnızca Filistinlilerin devlet kurma umutlarını daha da karartmakla kalmayacağı, ayrıca İsrail'in kendisine derin bir düşmanlık besleyen bir nüfusun arasında kalmasıyla, bölgeyi nasıl yöneteceğinin de iyice içinden çıkılmaz bir hal alacağına ilişkin kaygılar şimdiden gündemde.
İsrail'in ateşkes sonrası saldırıları
İsrail, mart ortasında Hamas militan grubuyla ateşkesi sonlandırmasından bu yana bölgeye yönelik olarak yüzlerce kişinin ölümüyle sonuçlanan kıyıcı saldırılar düzenledi. Bölgenin büyük bir bölümünü ele geçirdi ve halen Gazze'nin yaklaşık yüzde 50'sini kontrol ediyor. Ateşkes sona ermeden önce İsrail, yiyecek, yakıt ve su da dahil bölgeye aktarılan tüm insani yardımları durdurmuş ve 19 aydır süren savaş boyunca ortaya çıkan en kötü insani krizi başlatmıştı.
19 ayda ne oldu?
Savaş, Hamas liderliğindeki Filistinli militanların 7 Ekim 2023'te İsrail'e güney sınırını geçerek saldırması ve saldırı sırasında , 1.200 kişiyi öldürmesi ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almasına İsrail'in verdiği eşi görülmemiş kıyıcılıktaki karşı saldırısyla başladı.
İsrail, Gazze'de 59 esirin kaldığını söylüyor, ancak Hams'ın elindeki esirlerin yaklaşık 35'inin öldüğü düşünülüyor. Hamas buüne kadar İsrail'e 44 rehinenin cenazesini teslim etti. Esirlerin 8'i 2025'teki esir takası sırasında iade edildi.
Hamas 'Aksa Tufanı' operasyonu başlattı, İsrail Gazze'ye karşı saldırıya geçti
İsrail'in saldırısı Gazze nüfusunun yüzde 90'ından fazlasını yerinden etti. Filistinli sağlık yetkilileri, çoğu kadın ve çocuk 52 bini aşkın insanın bu saldırılar sırasında öldürüldüğünü söylüyor. Filistinli yetkililer kayıp sayılarını verirken muharipler ve siviller ayrımı yapmıyor.
Gazze'deki Filistin Sağlık Bakanlığı pazartesi günü, son 24 saatte İsrail saldırılarında öldürülen 32 kişinin cenazelerinin hastanelere getirildiğini söyledi.
İsrail, Hamas'a baskıyı artırmaya çalışıyor
İsrailli yetkililer, planın "şeridin ele geçirilmesi ve arazinin elde tutulması"nı içerdiğini söyledi. Plan ayrıca İsrail'in grubun Gazze'deki yönetimini güçlendirdiği iddiasıyla Hamas'ın insani yardım dağıtmasını engellemeyi amaçlıyor. Ayrıca bir kanıt ileri sürmeksizin, Hamas'ı yardımlara kendisi için el koymakla suçluyor. Yardım görevlileriyse, dağıtımın BM tarafından sıkı bir şekilde izlendiğini söyleyerek militanlara kayda değer bir yardım yönlendirmesi olduğunu reddediyor.
"İsrail Trump'ın Gazze'yi ele geçirme planını kabul ettiremedi"
Yetkililer, İsrail'in Trump'ın Gazze'yi ele geçirme ve nüfusunu yeniden yerleştirme planı hakkında birkaç ülkeyle temas halinde olduğunu söyledi. Bu öneri, İsrail'in Avrupa'daki müttefikleri de dahil muhatapların yaygın kınamasıyla karşılandı. Hak kuruluşları bunun uluslararası hukuk karşısında savaş suçu sayılabileceği konusunda uyardı.
Hamas yetkilileri, İsrail planlarına ilişkin yorum taleplerini yanıtsız bıraktı.
İsrail'in haftalardır Hamas'a ateşkes müzakerelerinde şartlarını kabul ettirmek amacıyla artırdığı baskılara karşın Hamasvkendi müzakere pozisyonundan uzaklaşmadı.
Önceki ateşkes, tarafları savaşı sona erdirmek için müzakereye yönlendirmeyi amaçlarken bu konu belirsizliğini koruyor. İsrail, Hamas'ın yönetimsel ve askeri kapasitesi ortadan kaldırılıncaya kadar savaşı sona erdirmeyi kabul etmeyeceğini söylüyor. Hamas ise, silahsızlanmayı içermeksizin savaşı sona erdirecek bir anlaşma istiyor.
Rehine ailelerinin öfkesi
İsrail'in savaşı yayma duyurusu, çatışmanın uzamasının yakınlarının hayatlarını tehlikeye atacağından kaygılanan rehine ailelerini kızdırdı. Aileleri destekleyen Rehineler ve Kayıp Aileler Forumu, İsrail'i yönetenleri rehinelere öncelik vermeye ve hızla anlaşmaya varmaya çağırdı.
Pazartesi günü Knesset (İsrail Meclisi) komite toplantısında, oğlu rehineler arasındaki Einav Zangauker, yedek askerlerin "ahlaki ve etik sorumluluk gereğince görev emirlerine uymamaları" çağrısında bulundu.
Yedek askerlerin bir bölümü gitgide daha çok siyasi saikle yürütlen bir savaşta görev almayı reddedeceklerini açıkladı.
İsrail, yardımların Hamas'ın eline geçmesini önlemek istiyor
Yardım grupları arasında dolaşan ve Associated Press'in gördüğünü haber verdiği bir muhtıraya göre, İsrail Birleşmiş Milletler'e Gazze'deki yardım dağıtımını kontrol amacıyla özel güvenlik şirketleri kullanmaya yönelik planını BM, pazar günü yaptığı açıklamada reddetti ve bunun temel ilkelerini ihlal ettiğini söyledi.
Muhtıraya göre, COGAT'ın (Coordination of Government Activities in the Territories) planı uyarınca, tüm yardımlar Gazze'ye Kerem Şalom geçişinde, günde yaklaşık 60 kamyonla getirilecek ve doğrudan halka dağıtılacak. Savaştan önceyse Gazze'ye her gün yaklaşık 500 kamyon giriyordu.
Muhtırada, yüz tanıma özelliğinin lojistik merkezlerindeki Filistinlileri tanımlamak için kullanılacağı ve SMS mesajlarıyla bölgede kimlerin yardım alabilecekleri konusunda bilgi vereceği belirtildi.
BM, İsrail'i yardımı "baskı taktiği" çerçevesinde denetlemek istemekle, suçluyor. BM'ye göre "askeri bir stratejinin parçası olarak, ihtiyaç maddeleri üzerindeki kontrolü güçlendirmek için baskı taktiği olarak tasarlanmış gibi görünen" bu plan en savunmasız olanlar da dahil olmak üzere nüfusun büyük bir bölümünü erzaksız bırakacak.
(AEK)
